De dalende trend in openstaande vacatures lijkt enigszins te stabiliseren na de langzame glijvlucht waar het vacaturegetal al een tijdje in zit, signaleert directeur Koen Willems van kWh People. Een heel aantal sectoren, waaronder de zonnepanelensector, de warmtepomp- en warmtenetsector, de waterstof- en de windsector zitten met smart te wachten op beleid en regelgeving om de huidige stilstand te doorbreken.
(Dit artikel gaat verder onder de grafiek.)
Dat gaat dan bijvoorbeeld om de nieuwe warmtewet (het wetsvoorstel Wet collectieve warmte of Wcw) voor de warmtenetten, de milieunormen voor windturbines en de discussie over de raffinageroute als het gaat om waterstof. Ook netcongestie speelt projecten parten, net als de stagnatie op het stikstofdossier en de oplopende kosten als gevolg van het werk aan de stroomnetten. Verschillende bedrijven hebben het zwaar, ziet Willems. In de isolatie-, warmtepomp- en zonnepaneelsector zijn al faillissementen geweest.
Ruimte voor andere projecten
Tegelijkertijd voelt de energiesector nog altijd de hete adem van arbeidsmarktkrapte. Eind vorig jaar berichtte Vereniging Eigen Huis dat er te weinig warmtepompmonteurs zijn voor het benodigde onderhoud. Branchevereniging NedZero waarschuwt dat de verwachte behoefte aan werknemers in de windsector voor de periode 2030-2050 enorm zal groeien, als er het offshorewindvermogen tot 70 GW moet toenemen. De werkpakketten van de netbeheerders voor de uitbreiding van het stroomnet de komende jaren zijn enorm.
Kanttekening
De monitor geeft een trend weer, en geen definitieve aantallen. Het aantal vacatures hoeft namelijk niet een-op-een gelijk te zijn aan het aantal mensen dat wordt gezocht. Soms plaatst een bedrijf één vacature, bijvoorbeeld voor een monteur, terwijl dat bedrijf in werkelijkheid meerdere mensen zoekt -soms tientallen. De vraag is dus waarschijnlijk groter dan in de cijfers is terug te zien.
“Infra en netbeheer trekken de kar nu als het gaat om werk”, ziet ook kWh People-directeur Willems. Juist dat kan zorgen voor meer werk en meer behoefte aan mensen, meent hij. Waar het stroomnet is verzwaard en uitgebreid, ontstaat ruimte voor elektrificatie en duurzame opwek. “Achter het werk van de netbeheerders komen weer andere projecten weg.”
Reikhalzend kijkt de sector uit naar de voorjaarsbesluitvorming, waar nieuw beleid zal worden aangekondigd om de doelen van de energietransitie binnen bereik te brengen. En er lijkt ook voortgang te zijn op andere dossiers. Zo staat in april de nieuwe warmtewet op de agenda van de Tweede Kamer.
Vrouwen in de techniek
Women Inc heeft onderzoek gedaan naar de ervaring van vrouwen in technische beroepen. De aanleiding voor het rapport zijn cijfers van de Monitor Techniekpact, de rapportage Vrouwen in de energiesector van 75inQ en het rapportVrouwen in bèta, techniek en IT: hoe behoud je ze? van VHTO. Daaruit blijkt niet alleen dat het aandeel van vrouwen in de techniek met 17% laag is en slechts mondjesmaat groeit, maar ook dat vrouwen veel vaker weer uitstromen dan mannen. In de energiesector is van alle medewerkers 22% vrouw, maar dat daalt naar 7% als het specifiek gaat om de technische functies.
De organisatie brengt de boodschap meteen in de titel: “Regel dat ze wil blijven”. Daar is nog een wereld te winnen, concludeert de organisatie op basis van literatuuronderzoek, een drietal enquêtes en tien diepte-interviews met vrouwen die werken of hebben gewerkt als bijvoorbeeld monteur, technisch engineer of IT-specialist in de technische sector. Het rapport was afgelopen februari het startpunt voor een campagne voor meer gendergelijkheid op de werkvloer.
De technische sector is breed gedefinieerd, ook in dit rapport, maar Women Inc heeft samengewerkt met Alliander, Enexis, Eurofiber, Gasunie, Stedin en TenneT. Deze werkgevers reflecteren in het rapport op het eigen beleid. Women Inc formuleert in het rapport een actielijst van tien punten om de werkvloer aantrekkelijker te maken voor vrouwen.
Kolven op een hoogspanningsstation
Actiepunten
1. Zorg voor goede voorzieningen.
2. Zet een vrouwennetwerk op.
3. Maak rolmodellen zichtbaar.
4. Word bewust van het onbewuste.
5. Ontwikkel gestandaardiseerde gespreks- en beoordelingsformulieren.
6. Communiceer pro-actief.
7. Stel genderspecifieke doelstellingen op.
8. Monitor de in-, door- en uitstroom.
9. Maak inclusief werkbeleid.
10. Creëer een genderlens.
Met stip op één: zorg voor de juiste voorzieningen, zoals bijvoorbeeld passende werkkleding en werkschoenen, een aparte kleedkamer, een werkbus met toiletvoorziening op locatie en een kolfruimte. In het rapport vertelt een vrouw dat zij zich bij haar vorige werkgever bij gebrek aan kleedkamer moest omkleden op de gang, en bij haar huidige werkgever moet wachten tot de mannen klaar zijn, voordat zij in de herenkleedkamer zich kan omkleden. Er wordt gewerkt aan een aparte dameskleedkamer. Buitenwerk kan betekenen dat er bijvoorbeeld minder toiletten zijn, wat zeker tijdens de menstruatie oncomfortabel is. Eén vrouw vertelt dat ze werd doorverwezen naar de plaatselijke supermarkt.
Het gebrek aan voorzieningen is geen reden voor vrouwen om de sector te verlaten, staat in het rapport, maar het draagt wel bij aan gevoelens van ongemak, en het gevoel een buitenbeentje te zijn. Wel een mogelijk breekpunt is het gebrek aan flexibiliteit. Het rapport citeert een geïnterviewde vrouw: “Er is als monteur niet zoveel flexibiliteit, je kan niet zomaar weglopen als bijvoorbeeld je kind ziek is en op deeltijd werken zit nog steeds een taboe. Maar denk ook aan als je werkt op een hoogspanningsstation, daar is één toilet en geen koelkast bijvoorbeeld, waar ga je dan kolven?
De andere punten op het lijstje gaan onder andere in op de bewustwording van vooroordelen en aannames, en het veranderen van de werkcultuur. Daar is een belangrijke taak weggelegd voor het management, signaleert Women Inc, om goed te luisteren naar wat vrouwen zeggen, en zich bewust te zijn van hun – nu nog – uitzonderingspositie op de werkvloer. Ook kan het opzetten van een vrouwennetwerk om ervaringen en oplossingen te delen, en het zichtbaar maken van rolmodellen helpen om vrouwen in de techniek steun te bieden bij het vinden van hun weg.
