Sinds september 2014 is het aantal vacatures aan een langzame opmars bezig, na de magere jaren na de kredietcrisis. De coronacrisis liet een flinke daling zien, gevolgd door vijf kwartalen van astronomische groei. Het lijkt erop dat het tweede kwartaal het voorlopig hoogtepunt was: aan het einde van het lopende, derde kwartaal van 2022 was het aantal vacatures juist gedaald.
Dat wil niet zeggen dat het einde van de arbeidsmarktkrapte in zicht is. Met een afname van 113 vacatures gaat het om een bescheiden daling. Het aantal openstaande vacatures dat kWh People telde, ligt met 2.514 nog altijd fors hoger dan eerdere pieken van voor de recente opmars, met als hoogtepunt de piek die dateert van het einde van het tweede kwartaal van 2019. Toen telde kWh People 1.605 vacatures.
kWh People turft de vacatures van een geselecteerde lijst van bedrijven, en niet zoals bijvoorbeeld het UWV of het CBS, alle vacatures behorend bij sectorcodes van de Kamer van Koophandel. Ook is het zo dat het aantal vacatures niet één-op-één gelijk hoeft te zijn aan het aantal mensen dat wordt gezocht. Soms wordt één vacature geplaatst, bijvoorbeeld voor een zonnepaneleninstallateur, terwijl er in werkelijkheid met die vacature meerdere mensen worden gezocht. De vraag is dus waarschijnlijk groter dan in deze cijfers is terug te zien. De grafiek laat wel vaker fluctuaties zien; neem bijvoorbeeld de kleine dip op het peilmoment in april 2021, of de afvlakking op peilmoment oktober 2021, een jaar geleden.
In de dagelijkse praktijk van zijn interim en recruitmentbureau merkt directeur Willems dan ook niet zo veel van een afnemende vraag. Wat hij wel merkt, is dat er minder drang tot groei lijkt te zijn dan de afgelopen tijd. Bedrijven zoeken mensen om het werk te doen dat er is, en dat in de planning zit. “Je kunt wel een groeipad neerzetten, maar als het bedrijf nu prima draait, zou je dat dan wel doen? Of kijk je eerst of er een recessie komt en hoe erg die dan wordt?” Een andere reden voor minder vacatures kan volgens Willems ook de moeite zijn die er de afgelopen tijd was om überhaupt mensen te vinden.
Je kunt wel meer vacatures uitzetten, maar als de mensen er niet zijn, dan zijn ze er niet. En materiaalgebrek, zoals een tekort aan warmtepompen en zonnepanelen, helpt ook niet om meer mensen aan het werk te krijgen
Toekomstige knelpunten
Een voorlopige eerste verkenning -op basis van een essay van Berenschot en Kalavasta met het klimaatakkoord als uitgangspunt waarin de aangescherpte klimaatplannen uit het coalitieakkoord nog niet waren verwerkt- laat zien dat het grootste knelpunt waarschijnlijk gaat optreden voor “techniekberoepen op hoger onderwijsniveau zoals ingenieurs en architecten”. In mindere mate geldt dit ook voor techniek- en ambachtberoepen op MBO-niveau, want daar knelt het nu al heel erg, volgens het PBL/ROA-rapport.
Daarnaast waarschuwen de auteurs dat als huishoudens en bedrijven hun geld gaan steken in klimaatmaatregelen, dat geld niet aan andere dingen wordt besteedt. En dat gebrek aan bestedingen zou gevolgen kunnen hebben voor banen in de horeca, de detailhandel, maar ook bijvoorbeeld schrijvers, journalisten en beeldend kunstenaars. Zeeland, Drenthe en Limburg kunnen tot slot onevenredig hard getroffen worden door dergelijke knelpunten. De reden is dat er weinig mensen wonen met de gevraagde opleidingen, en mensen uit andere regio's de reistijd te lang vinden en niet bereid zijn te verhuizen.
Uur voor de toekomst
Een “uur voor de toekomst” is een initiatief dat “klimaatberoepen” onder de aandacht wil brengen van scholieren en studenten. Het doel is om jongeren te inspireren over hun toekomst, waar op scholen lang niet altijd tijd voor is, volgens de initiatiefnemers, met “schooluitval, demotivatie, studie-switch, depressies en burn-outs” als gevolg. Professionals uit de sector kunnen zich aanmelden om een uur met een geïnteresseerde student of scholier over hun werk te praten. Dat gaat om alle onderwijsniveaus, van vmbo tot vwo en van mbo tot wo.
